همانطور که از نامش هم پیداست جز ایدههای خاص و کاملا متفاوت میباشد با طراحی دکوراسیون داخلی امروزی و مدرن که از نظر صاحبان هنر جزو بی نقص ترین طراحیهای میباشد که بدون هیچگونه ابزار پیشرفته ایی میتوان تمام این ریزکاریها را ساخت طوری که طراحان آینده هم از آن الهام بگیرند. در معماری سنتی تمام هم و غم طراحان به داخل خانه معطوف است به نمای خانه چندان اهمیتی برایشان ندارد. یکی از متنوع ترین و پرکاربردترین قسمتهای خانه اندرونی آن بود که افراد خانواده در آن احساس خستگی و تکراری نداشته باشند. ورودی حیاط هیچ راهی جز راهروی ورودی نداشت که آن هم پیچ و تاب میخورد تا ساکنان خانه از چشم نامحرم دور باشند. همین باعث شد تا معماری خانههای سنتی ایرانی را به عنوان معماری دورنگرا بشناسند.
در یک خانه سنتی اتاقهای آن براساس اهمیت و کاربردی که داشتند دور تا دور حیاط چیده میشدند. به این صورت که اتاقهای تابستان نشین معمولا در ضلع جنوبی ساخته میشدند تا در طول روزهای تابستان کمتر در معرض آفتاب باشند و اتاقهای زمستان نشین دقیقا روبروی اتاقهای تابستانی بودند تا در طول روزهای زمستانی بیشترین آفتاب به آنها بتابد. و فضاهای دیگر خانه مانند انبار، آشپزخانه و اصطبل در ردیف دوم پشت اتاقها ساخته میشدند.
در خانههای ایرانی زمانی که بروی شما باز میشود شما در وسط یک فضای سرپوشیده ایی قرا میگرید که به اصطلاح به آنجا هشتی گفته میشود. گاهی اوقات جلوی شما یک راهروی با زاویهی 90 درجه همراه با شیب کم در مقابلات قرار میگرفت، اگر غریبه بودی در انتهای این راهرو به بیرون خانه راهنمایی میشدی اما اگر محرم ساکنان خانه بودید مستقیما به اندرونی خانه دعوت میشدید.
خانهها و حیاطهای بزرگ خانههای قدیمیهمیشه طوری ساخته میشدند که در بهترین جهت تابش نور خورشید قرار داشته باشند، در مقابل از بادها و طوفانهای منطقه ایی در امان باشند و در جهت بادهای مطبوع قرار داشته باشند.
در مناطق کویری حیاط خانهها حداقل نیم متر پایین تر از سطح کوچه بود. در برخی خانه وسط حیاط اصلی یک حیاط عمیق تر به نام "گودال باغچه" قرار میگرفت. در معماری سنتی تمام تمهیدات یاد شده صرفا برای عمیق کردن حیاط و سایه گیر بودن و خنک شدن خانه بوده است.
معماری سنتی و کوبه در:
تفکیک فضاهای مردانه و زنانه در خانههای ایرانی از همان دم در شروع میشد. اگر مهمان زن بود حلقه در را با صدای زیر میزد تا خانم خانه در را برایش باز کند و اگر مهمان مرد بود کوبه مردانه را میزد تا مرد صاحبخانه برای خوشامد گویی جلوی در بیایید.
معماری سنتی و اتاقها:
برای دیوار اتاقهای ایرانی از نقاشی روی دیوار و گچ کاریهای روی آن استفاده میکردند همچنین از فرش لچک ترنج و پشتیهای دستبافی که بانوی خانه در اتاق میچید برای دیزایین استفاده میکردند. در آن زمانها خانه اغنیایی شهر اتاقهایشان مناسب هر فصل طراحی میشدند به عنوان مثال اتاق بیشتر در فصل زمستان مورد استفاده قرار میگرفت. این را از روی سقف کوتاه اتاق میشد حدس زد. برای گرم شدن زودتر اتاقهای زمستان نشین و صرفه هزینه کمتر اتاق را جمع وجورتر با سقف های کوتاه میسازند، برخلافف این اتاقها اتاقهای تابستان نشین وسیع تر و مرتفع تر بودند.
معماری سنتی و مطبخ :
در گذشته پدر بزرگها و مادربزرگها میگفتند مطبخ اما امروزه ماها میگوییم آشپزخانه. عمدتا مطبخها را پشت اتاقهای اصلی میساختند و تنها راه دسترسی مطبخ به نور از طریق سوراخهای روی سقف بوده است.
معماری سنتی و زیبایی پنجره:
بعد از گذشته کمیاز صبح و با بالا آمدن خورشید در آسمان و تابیدن اولین اشعههای آفتاب اتاق ارسی را پر از لکههای رنگی نور میشده است، کم کم لکهها تا انتهای دیوارها و طاقچهها بالا میرفتند. پنجرههای بزرگ تمام دیوار رو به حیاط را میگرفتند درو پنجره سازها این پنجرهها را فقط بخاطر زیبایی نمیساختند بلکه پنجرهها را به اشکال کوچک هندسی تقسیم میکردند تا فقط بخشی از نور آفتاب از شیشههای رنگی عبور کند. این روش افتاب گرم مناطق کویری را ملایم تر و قابل تحمل تر میکرده.
معماری سنتی و بادگیرها:
حوض پر از آب در وسط حیاط یک سیستم تهویه مطبوع در خانههای ایرانی میساخت که یکی از بادگیرهای منحصر به فرد خانهای ایرانی محسوب میشده. بادگیرها را یه گونه ایی میساختند که با وزش باد و گذشتن از دریچهها مکش ایجاد میشده. تا داخل اتاقها نیز کانالهای هوا کشیده شده بودند که هوای داخل اتاق را به داخل کشیده و از طریقه دهانهها به بیرون میفرستادند. هوایی که خارج شده جایگزین آن هوایی بود که از داخل حیاط از روی حوض و از لابه لای درختان و گلها عبور کرده و به داخل اتاق آمده و هوای اتاق را خنک و خوشبو میکرده.
معماری سنتی و حیاط خانههای قدیمیایرانی:
در خانههای سنتی حیاط قلب خانه به حساب میآمده. اتاقهای خانه دور تا دور حیاط ساخته میشدند و نور، هوا و چشم انداز خود را از حیاط میگرفتند. در خانهها اعیانی قدیم 3 نوع حیاط وجود داشته است، حیاطهای بسیار کوچکی به آنها حیاط نارجستانی میگفته اند و آنقدر کوچک بودند که میتوانستند در زمستان سقف آن را بپوشانند، و حیاط بیرونی که تقریبا عمومیبوده و از آنجا برای برگذاری جشنها و مناسبتهای مختلفشان استفاده میکردند و در آخر حیاط اندرونی که بسیار بزرگ و سرسبز بوده و حکم باغ را در خانههای ایرانی قدیمیداشته است.
معماری سنتی خانهای با سردر:
در گذشته شهرها بالای شهر و پایین شهر نداشتند و خانه فقرا و اغنیا در یک کوچه قرار داشت. نمای تمام خانهها نیز کاهگل بود و از روی نمای خانهها نیز نمیشد تشخیص داد صاحبخانه فقیر است یا غنی. تنها نشانه ایی که مال و اموال صاحبخانه را نشان میداد سردرهای تزئین شده و مجلل خانهها بوده است.
معماری سنتی و حوض خانهها:
یکی دیگر از تمهیداتی که معماری سنتی برای گذاندن تابستانها گرم مناطق کویری به مردم پشنهاد میکرده این بوده که حوضخانههایی را در زیر سقف ایجاد نمایند تا افراد خانواده در آنجا دورهم جمع شوند و روزهای تابستان را بگذرانند. در این تجمعها هم قلیان و شربت و فالوده جزء پایه ثابتها بوده اند. در بسیاری مواقع زیرزمین خانهها را به حوضخانه تبدیل کرده و بادگیرها را نیز در آنجا ایجاد میکرده اند. باد در فضای زیرزمین از روی ب در جریان میگذشته و زیرزمین را به یک یخچال تمام عیار تبدیل میکرده است.
ویژگیهای معماری سنتی ایرانی
برای سازگاری با شرایط اقلیمیمعماری سنتی و بومیایرانی به وجود امده است به همین علت نوآوری و خلاقیتهای فراوانی در آن به کار رفته است.
قناتها، یخچالها، بادگیرها و مخازن آب از مهمترین نمونههای معماری پایدار سنتی در گذشته بوده اشت.
از مهمترین ویژگیهای بنیادین معماری ایرانی در گذشته میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- برونگراییی
- استفاده از تقارن و عدم تقارن
- بکارگیری انسان شناسی و معرفت شناسی در آثار
- طرحهای همگن و یکسان
- مینیمالیسم
همچنین در معماری سنتی ایرانی نور طبیعی یکی از عوامل کلیدی به حساب میآمده که بیشتر معماران آن زمان به آن بسیار توجه میکردند.
مهمترین تزیینات بین فضاهای داخلی و خارجی درها و پنجرهها بودند درب بناها در گذشته بیشتر از جنس چوب بوده و هنر دست منبت کاران و فلزکاران آن زمان بوده است. در گذشته درهای منبت کاری شده و کنده کاری شده به همراه کلونهای فلزی جایگاه و اهمیت بنا را مشخص میکردند. نقوشی که هنرمندان روی درها ایجاد میکرده اند نماد تفکر و فرهنگ ایرانی بوده اند. و یکی از مهمترین نقشها که روی درها وجود داشته نقش خورشید بود که علامت روشنی و برکت و سلامتی برای صاحبخانه و ساکنانش است.
پنجره نیز به عنوان اشاعه دهندگان نور و روشنی به داخل فضای خانه میباشد و اکثرا از چوب و گره چینی میباشند. و عمدتا با شیشههای رنگی، رنگین کمانی از نور را در فضای داخلی منازل ایجاد میکنند.
گروه دکوراسیون آرچی تاج سعی دارد با مقالاتی که در زمینههای مختلف دکوراسیون در اختیار شما قرار میدهد اطلاعاتی را به شما بدهد و کارشناسان ما نیز برای یاری رساندن به شما آماده خدمت میباشند.